Definicja pojęcia strumienia wartości Lean Management, cześć 3.

W trzecim z serii artykułów dotyczących teorii Lean Management staramy się wyjaśnić pojęcie strumienia wartości. Dowiecie się co naukowcy nazywają strumieniem, czym jest dla nich wartość oraz co ma na celu zarządzanie strumieniem wartości.

Strumień wartości, co to jest?

Strumień wartości to wszystkie czynności składające się na proces realizacji zlecenia, zarówno te dodające, jak i niedodające wartości. Zalicza się do nich: zidentyfikowanie potrzeby klienta, przekazanie zidentyfikowanej potrzeby do organizacji, która ją zrealizuje, planowanie działań mających zmaterializować potrzebę, zapewnienie odpowiednich zasobów, realizację oraz dostarczenie gotowego wyrobu do klienta. Zgodnie z powyższym, strumień wartości można utożsamić z procesem realizacji zlecenia (1).

Proces realizacji zlecenia wymaga zharmonizowania przepływu informacji z przepływem materiałów. Zbiór informacji i materiałów niezbędnych do spełnienia sprecyzowanej grupy potrzeb klientów nazywamy strumieniem.
Wartość natomiast, w rozumieniu ogólnym, związana jest z ponoszeniem kosztów oraz generowaniem zysków. Podejście Lean traktuje pojęcie szerzej. Przedsiębiorstwa rozumiejące ideę szczupłego zarządzania potrafią dostrzec sens ponoszenia wydatków na działania przyczyniające się do realizacji zapotrzebowania zgłoszonego przez klienta.

Innymi słowy, wartością są wszystkie czynności związane z realizacją potrzeby klienta, który będzie czerpał zysk z dostarczonego mu produktu lub usługi, dlatego jest gotów za nie zapłacić. Strumień związany jest z przepływem działań niezbędnych do wykonania zlecenia.

Zarządzanie strumieniem wartości

Teoria Lean wyodrębnia dwa typy czynności:

a) VA (value added) to działania, które dodają wartości do produktu
b) NVA (non value added) są czynnościami zbędnymi, ponieważ nie dodają produktowi wartości

Podziału czynności dokonuje się poprzez analizę poszczególnych elementów procedury, w której następuje realizacja zlecenia. Do grupy VA kwalifikują się tylko te fragmenty, które przekształcają produkt lub usługę, są wykonane dobrze za pierwszym razem, i co najważniejsze, klient świadomie jest w stanie za nie zapłacić.

Proces realizacji zlecenia w jak największej części powinien składać się z działań dodających wartości, pozostałe akcje należy eliminować lub ograniczyć.

Wytypować można dwa rodzaje strumienia wartości: pełny i wewnętrzny. Pełny strumień wartości zawiera procesy od pozyskania komponentów, poprzez dostawców, aż do ostatecznego użytkownika gotowego wyrobu. Czyli nie ogranicza się tylko do wewnętrznych przepływów analizowanego przedsiębiorstwa. Jego eksploracja jest fundamentalna z punktu widzenia optymalizacji kosztów przepływów pomiędzy członkami pełnego łańcucha dostaw.

Wewnętrzny strumień wartości odnosi się do procesów wewnątrz analizowanego przedsiębiorstwa wraz z powiązaniami z bezpośrednimi dostawcami i klientami firmy. Badanie wewnętrznego strumienia wartości pozwala doskonalić efektywność organizacji (2).

Zarządzanie strumieniem wartości ma na celu płynną, niczym nie zakłóconą dostawę produktów do klienta. Zbliżyć się do takiego stanu pozwala dokonywanie bieżących pomiarów, zrozumienie i poprawa przepływu oraz interakcji zadań. Wszystko po to, by utrzymać koszty, obsługę i jakość na tak konkurencyjnym poziomie, jak to możliwe.

(1) Zarządzanie strumieniem wartości w biurze, D. Tapping, T. Shuker, ProdPublishing 2010, s. 19

(2) Do wewnętrznego strumienia wartości odnosi się analiza przeprowadzona w niniejszej pracy. Doskonalenie strumienia wartości, J. Czerska, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, 2009, s. 21-24